پلاتیپوس/ platypus / Ornithorhynchus anatinus

[P@RSA]

پلاتی پوس جانوری نیمه آبزی است و بسیاری از ویژگی های فیزیکی اش با زندگی در آب های شیرین سازگار است. پاهایی کوتاه اما نیرومند دارد. انگشتان پایش پرده دار است ولی سرپنجه های بلندی دارد که برای حفاری بسیار سودمند است. در پاهای جلویی این جانور، پرده ها جلوتر از سرپنجه ها قرار گرفته و پاروهای جالبی را شکل داده اند. این پرده ها می توانند روی زمین تا شده تا پنجه ها برای حفاری آماده شوند. روی هر آرنج حیوان نر، زائده ای است که با غدد زهراگین پای او مرتبط است. این زائده ها علیه مهاجمان و پلاتی پوس های رقیب به کار می آیند اما هیچ گاه برای شکار استفاده نمی شوند. زهر آن برای انسان کشنده نیست اما درد شدیدی در پی دارد. چشم و گوش پلاتی پوس درون شیارهایی قرار دارد و هنگامی که حیوان زیر آب می رود، چین و چروک های پوست، آن ها را به هم می آورد و می بندد. بدین ترتیب هنگامی که جانور زیر آب مشغول شکار است، برای یافتن صید متکی به حس لامسه منقار چرمی خود است. مجاری بینی این حیوان در انتهای لبه بالایی منقار قرار دارد اما تنها زمانی که حیوان روی آب است، عمل می کند. پلاتی پوس های جوان دارای دندان هستند و بر خلاف حیوانات بالغ، دندانه هایی سفت و برجسته در کناره های منقار دارند و با آن غذا را خرد می کنند.



این جانور غالبا در ته آب تغذیه می کند. چگونگی یافتن غذا به این صورت است که به درون آب شیرجه زده، یک دقیقه یا بیش تر آن جا می ماند و با منقارش لجن های کف را به دنبال سخت پوستان، حشرات آبزی و نوزاد حشره ها وارسی می کند. قورباغه و اقسام حیوانات کوچک و انواع گیاهان را نیز می خورد. این حیوان اشتهای زیادی دارد به گونه ای که هر شب نزدیک به یک کیلوگرم غذا می خورد.



در مواقع خطر یا وقتی هوا سرد است، به سوراخ هایی که در کناره رودخانه و بالاتر از سطح آب قرار دارد، پناه می برد. اما در فصل زاد و ولد، حیوان ماده در سوراخی که به عمق 12 متر یا بیش تر حفر کرده است و در لانه ای پوشیده از علف و برگ های خشک 2 تا 3 تخم می گذارد. این تخم ها که نرم و لاستیکی اند، در کنار هم سفت می شوند. جانور ماده مدخل ورودی حفره را با مواد گیاهی مرطوب، مسدود می کند و همین باعث جلوگیری از خشک شدن تخم ها در دوره 7 تا 14 روزه رشد آن ها می شود. هنگامی که نوزادان سر از تخم بیرون می آورند، ضعیف اند و طول شان 1.25 سانتی متر است و تا 5 ماهگی از شیری که از شکاف جداره بطنی مادر خارج می شود، تغذیه می کنند.


منبع: دائرةالمعارف حیوانات / نشر قاف