شیر / Lion / Panthera leo

[P@RSA]

جانوری با شکوه و تنومند  است با سری پهن، پاهایی ضخیم و قوی و دمی بلند که به انتهای آن کپه ای مو متصل است و مهره پنجه ای شکلش را از نظر پنهان می دارد. حیوان نر از ماده بزرگتر است و بر گردن و شانه ها یال انبوهی دارد. رنگ این جانور از زرد گندمگون تا قهوه ای مایل به قرمز متغیر است. یال نیز ممکن است از زرد تا سیاه متغیر باشد.

این جانور با هیبت، در عمل گاهی 20 ساعت در روز استراحت می کند. غالبا روزها به شکار می پردازد اما در مناطقی که خود نیز شکار شود، تنها شب ها شکار می کند.

شیرها بصورت گروهی زندگی می کنند. اجتماعات آنها مرکب از 3 نر و حداکثر 15 ماده است و نوزادان در قلمرویی که از ورود غریبه ها به ویژه دیگر شیرهای نر بالغ محافظت می شود به سر می برند. برخی از نرهای جوان ممکن است بیرون از اجتماعات و بصورت گروه های کوچک با یکدیگر زندگی کنند.

این جانور از پستاندارانی از قبیل غزال ها و گورخرها تغذیه می کند و گاه ممکن است چندین شیر با مشارکت هم حیوانات بزرگتری مانند گاومیش ها و زرافه ها را نیز شکار کنند. جانوران کوچک، پرندگان و حتی تمساح ها نیز چه بسا طعمه شیرها شوند. غالبا شیرهای ماده به شکار می پردازند و معمولا بصورت گروهی مبادرت به این کار می کنند بدین شکل که گاهی بعضی از آنها شکار را بسوی دیگر ماده شیرهایی که در کمین به انتظار نشسته اند، می کشانند. تا جای ممکن به شکار نزدیک می شوند، آنگاه تعقیبی کوتاه و سریع انجام می دهند و با پرشی بر شکار فرود می آیند و سپس با فرو بردن دندان در گردن یا گلو، او را از پا درمی آورند.

جفت گیری سراسر سال انجام می گیرد. پس از 102 تا 113 روز دوره آبستنی، 1 تا 6 توله و اغلب 2 یا 3 توله به دنیا می آورد. نوزادان تا 6 ماه از شیر مادر تغذیه می کنند اما پس از 3 ماه اول بخش عمده غذای آنها از صیدی که بزرگترها شکار می کنند تامین می شود. هنگامی که گله شیرها به شکار می روند، توله ها نزد یکی دو تا از شیرهای بالغ تنها گذاشته می شوند و وقت به چنگ آمدن شکار، یکی از ماده ها بازمی گردد و آنها را با خود به آنجا می برد. وقتی توله ها 4 ماهشان تمام شد با مادرشان همه جا می روند و حتی پشت سر گله به شکار نیز مبادرت می کنند.

نوزادان تا به 18 ماهگی نرسیده اند، بالغ نمی شوند و درست زمان بلوغ، شیرهای نر جوان از گله رانده می شوند اما ماده های جوان همچنان با خانواده می مانند.


منبع: دائرةالمعارف حیوانات / نشر قاف